Tensiometers en bodemvochtsensoren zijn beide hulpmiddelen om het watergehalte in de bodem te meten. Ze werken echter volgens verschillende principes en hebben verschillende toepassingen.
Een tensiometer is een apparaat dat de spanning of zuiging van water in de bodem meet. Het is typisch een keramische beker gevuld met water, verbonden met een met water gevulde buis en een meter. De meter geeft de hoeveelheid spanning op het water in de buis aan, waarmee het watergehalte in de grond kan worden bepaald. Tensiometers worden doorgaans gebruikt in onderzoeks- en commerciële omgevingen, zoals bij de productie van gewassen in kassen en veldgewassen.
Een bodemvochtsensor daarentegen meet de elektrische geleidbaarheid van de bodem, waaruit het watergehalte kan worden afgeleid. Deze sensoren kunnen in de grond worden gestoken of op het oppervlak worden geplaatst en worden vaak gebruikt voor irrigatiecontrole in de landbouw en voor het bewaken van bodemvocht in landschapsarchitectuur, golfbanen en tuinen.
Zowel tensiometers als bodemvochtsensoren hebben voor- en nadelen. Tensiometers zijn nauwkeuriger en preciezer, maar ze zijn ook duurder en kunnen moeilijk te installeren en te onderhouden zijn. Bodemvochtsensoren zijn goedkoper, eenvoudig te installeren en te onderhouden, maar ze zijn minder nauwkeurig en kunnen inconsistente resultaten opleveren vanwege andere factoren die van invloed zijn op de elektrische geleidbaarheid van de bodem, zoals zoutgehalte, temperatuur en organisch materiaal.
Samenvattend zijn tensiometers en bodemvochtsensoren twee verschillende instrumenten die worden gebruikt om het watergehalte in de bodem te meten, elk met hun eigen voor- en nadelen. Tensiometers zijn nauwkeuriger maar duur en moeilijk te installeren, terwijl bodemvochtsensoren minder duur en eenvoudig te installeren maar minder nauwkeurig zijn. De keuze tussen beide hangt af van de specifieke toepassing en het budget.
Tensio of water potentiaal
De meeste sensoren meten de zuigspanning van de bodem (Tensio). Met deze methode is het mogelijk om het water potentiaal te meten, met andere woorden, het water wat daadwerkelijk beschikbaar is voor planten. “Maximale groei vraagt namelijk om een zuigspanning van 10 kPa tot 25 kPa” (Maas, 2016). Als de bodem bijvoorbeeld te droog of te vast is, dan zal het water te snel zakken of respectievelijk net door de bodem worden opgenomen. Wanneer een tensiometer van het juiste formaat gebruikt wordt, dan geeft de tensiometer aan hoeveel water er rondom de wortels van de plant zit. Door de waarde die op de tensiometer afleest, weet je of de plant water nodig heeft. Wanneer je water op de aarde giet, dan reageert de tensiometer gelijk. Hierdoor weet je ook wanneer je moet stoppen met water geven. Wanneer je planten hebt die niet goed tegen een te droge of juist een te natte bodem kunnen, kan een tensiometer helpen om de planten de juiste hoeveelheid water te geven.
Wat geeft een tensiometer aan?
Meestal staan er op het display drie letters die aangeven met welke meeteenheid de tensiometer werkt. In Europa wordt meestal de eenheid Pascal gebruikt. Dit wordt meestal aangeduid met de afkorting Pa. Om het aantal nullen op het display van de tensiometer te verminderen, wordt meestal gekozen voor de eenheid hectopascal, ofwel hPa, te gebruiken. Één hectopascal is gelijk aan 100 Pascal. Af en toe zie je ook wel eens dat er gewerkt wordt met kilopascal, ofwel kPa. Één kilopascal is gelijk aan 1.000 Pascal of 10 hectopascal.
Bodemvocht
Bij de inzet van bodemvochtgehalte meters wordt gemeten hoeveel vocht er op bepaalde dieptes aanwezig is. Dit geeft inzicht in de opneembaarheid van water in een bepaald gebied. Komt er na neerslag of irrigatie weinig of geen vocht op bepaalde dieptes, dan is de grondoppervlakte wellicht te hard. Ook kan het zijn dan de grond te los is, waardoor het water meteen de diepte in gaat en niet wordt opgenomen. Bodemvocht geeft immers aan wat er aan vocht wordt vastgehouden boven de grondwaterstand. Met de verzamelde meetgegevens kan de grondwaterstand beter voorspeld worden. Als er gebruikt gemaakt wordt van bodemvochtgehalte meters dan zullen de streefwaarden van het bodemgehalte door de teler of onderzoeker zelf vastgesteld moeten worden, omdat streefwaarden per grondsoort verschillen.
